2.1. Beschrijf de algemene beginselen: Welke goederen maken deel uit van de gemeenschap van goederen? Welke goederen zijn onderdeel van het privé vermogen van de echtgenoten?

Spanje heeft meer dan één huwelijksvermogensstelsel of wetgever. Derhalve hebben deze antwoorden specifiek betrekking op het Spaans Burgerlijk wetboek (met uitzondering van de bespreking van de wetgeving van de autonome gemeenschappen in 2.7.).

Het toepasselijke huwelijksvermogensstelsel is het stelsel dat de echtgenoten hebben gekozen bij huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden (art. 1315 BW) (gemeenschap van aanwinsten (sociedad de gananciales), scheiding van goederen of gemeenschap van aanwinsten). Bij afwezigheid van een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden is het toepasselijk huwelijksvermogensstelsel het stelsel van gemeenschap van aanwinsten (art. 1316 BW). Onder dit regime zijn de aanwinsten en voordelen die door elk van beide echtgenoten worden verkregen terwijl dit stelsel van toepassing is gemeenschappelijk  en worden deze gelijk verdeeld wanneer de gemeenschap wordt ontbonden (art. 1344 BW). Het stelsel voorziet in het bestaan van zowel een eigen vermogen als een gemeenschappelijk vermogen en het is mogelijk dat eigen vermogen gemeenschappelijk wordt en andersom, middels een overeenkomst tussen de echtgenoten in de vorm van een authentieke akte. Vermogen dat als eigen wordt beschouwd, is opgenomen in artikel 1346 BW. Dit omvat goederen die de echtgenoot heeft ingebracht in het huwelijk en goederen die om niet zijn verkregen tijdens het huwelijk.

Goederen die in het gemeenschappelijk vermogen vallen, zijn opgenomen in artikel 1347 BW. Elke echtgenoot beheert vrij zijn/haar vermogen en hij/zij is niet verantwoordelijk voor de schulden van de ander (art. 1373 BW).

2.2. Zijn er wettelijke veronderstellingen met betrekking tot de toekenning van goederen?

Er bestaat een wettelijk vermoeden omtrent de inbreng van goederen in het stelsel van gemeenschap van aanwinsten ( gemeenschappelijk vermogen wordt vermoedt, tenzij anders wordt aangetoond) (art. 1361 BW).

2.3. Moeten de echtgenoten een inventaris van de bezittingen opstellen? Zo ja, wanneer en hoe?

Het is niet noodzakelijk om een boedelbeschrijving van goederen en schulden op te stellen voorafgaand aan het sluiten van het huwelijk, maar het is wel nuttig. Een boedelbeschrijving is echter wel vereist na de ontbinding van een gemeenschappelijk vermogen en voor de vereffening ervan (art. 1396 BW). Een boedelbeschrijving is tevens vereist indien het stelsel van gemeenschap van aanwinsten wordt ontbonden als gevolg van een  vonnis en er een blijvend geschil is over het bestaan van de reden voor de ontbinding (art. 1394 BW).

2.4. Wie is verantwoordelijk voor het beheer van het vermogen? Wie mag goederen vervreemden? Mag één echtgenoot alleen de goederen vervreemden/beheren of is de toestemming van de andere echtgenoot nodig (bijvoorbeeld in geval van vervreemding van echtelijke woning)? Welk effect heeft de ontbrekende toestemming op de geldigheid van een overdracht en op de tegenwerpbaarheid daarvan aan een derde?

Het beheer van het gemeenschappelijk vermogen (aanwinsten) is geregeld in de artikelen 1375-1391 BW. Elke echtgenoot beheert zijn/haar eigen vermogen (al bestaan er speciale bepalingen met betrekking tot de echtelijke woning, waarin is opgenomen dat er altijd toestemming nodig is van beide echtgenoten) (art. 1320 BW). Het gemeenschappelijk vermogen wordt gezamenlijk door de echtgenoten beheerd (art. 1375 BW), tenzij in het huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden anders is overeengekomen. In principe kunnen de echtgenoten tijdens het huwelijk vrij over hun persoonlijk vermogen beschikken.

Alleen om te voldoen aan de normale behoeften van het gezin kan een echtgenoot alleen het gemeenschappelijk vermogen beheren en vervreemden (art. 1319 BW en art. 1365 BW), met uitzondering van de echtelijke woning (zelfs als deze het eigendom is van slechts een echtgenoot is toestemming van de andere echtgenoot verplicht) (art. 1320 BW)).

2.5. Is een overdracht verricht door de ene echtgenoot ook bindend voor de andere?

Wanneer er niet wordt gehandeld om te voldoen aan de normale behoeften van het gezin, is de toestemming van beide echtgenoten noodzakelijk voor de vervreemding van een gemeenschappelijk goed, al kan er in bepaalde gevallen ook door de rechter toestemming worden gegeven (art. 1377 BW). Indien er geen toestemming is verleend, kan de andere echtgenoot dergelijke handelingen ter vervreemding van het goed teniet doen (art. 1322 en 1377 BW). Indien de vervreemding om niet geschiedt, is er altijd toestemming van beide echtgenoten nodig, anders is de vervreemding nietig (art. 1378 BW). Het Burgerlijk wetboek viseert ook frauduleuze handelingen die ingaan tegen de rechten van de andere echtgenoot (art. 1391 BW).

Transacties die worden verricht door een echtgenoot zijn slechts bindend voor de andere echtgenoot indien deze de transactie uitdrukkelijk of stilzwijgend bevestigt. Anders kan de transactie worden herroepen (art. 1322 BW), en in het geval van fraude worden ingetrokken (art. 1391 BW).

2.6. Wie is aansprakelijk voor de schulden tijdens het huwelijk? Op welke goederen kunnen schuldeisers zich verhalen?

Individuele schulden van een echtgenoot zijn zijn/haar verantwoordelijkheid en alleen zijn/haar eigen vermogen mag worden gebruikt om de schulden te voldoen. Indien dit echter onvoldoende is, dan kunnen schuldeisers zijn/haar aandeel in het gemeenschappelijk vermogen vorderen (art. 1373 BW). In dergelijke gevallen wordt het gemeenschappelijk vermogen ontbonden en vanaf dat moment is het stelsel van scheiding van goederen van toepassing tussen de echtgenoten (art. 1374 BW).

Het gemeenschappelijk vermogen mag worden gebruikt om huwelijksuitgaven (art. 1318 BW), de behoeften van het gezin, het normale beheer van goederen en de uitoefening van het beroep van een van beide echtgenoten (art. 1362 BW) te dekken. Schulden die worden aangegaan door een echtgenoot ten behoeve van de behoeften van het gezin, kunnen worden voldaan uit het gemeenschappelijk vermogen, het eigen vermogen van de echtgenoot die de schuld is aangegaan en, subsidiair, het eigen vermogen van de andere echtgenoot (art. 1319 BW).  Het gemeenschappelijk vermogen mag steeds worden gebruikt door schuldeisers (art. 1365 BW). Een echtgenoot die een gemeenschappelijke schuld heeft voldaan uit zijn/haar eigen vermogen, heeft het recht om te worden vergoed uit het gemeenschappelijk vermogen (art. 1364 BW).

Er bestaan ook wettelijke stelsels in de autonome gemeenschappen (regio's):

• Aragon: Hier is de contractsvrijheid van toepassing (art. 195 Código Civil Foral de Aragón). Het toepasselijk stelsel (scheiding van goederen (art. 203-209) of het consorcial aragonés, dat lijkt op de gemeenschap van aanwinsten) kan worden vastgelegd per huwelijkscontract / in huwelijkse voorwaarden in de vorm van een authentieke akte. Bij afwezigheid van contract / voorwaarden, is het consorcial aragonés van toepassing (art. 210-270 Código Civil Foral de Aragón).

• Catalonië: Bij afwezigheid van een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden, is het regime van scheiding van goederen van toepassing (art. 231-10 Burgerlijk wetboek van Catalonië). Dit stelsel wordt beheerst door art. 231-11 tot 231-30 Burgerlijk wetboek van Catalonië.

• Balearen: Bij afwezigheid van een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden, is het stelsel van scheiding van goederen van toepassing (art. 67 Compilación Baleares).

• Navarra: De echtgenoten kunnen kiezen voor het stelsel van scheiding van goederen of het stelsel van algehele gemeenschap van goederen. Bij afwezigheid van huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden, is de sociedad familiar de conquistas van toepassing. Dit is een stelsel van gemeenschap van aanwinsten dat vergelijkbaar is met de sociedad de gananciales zoals opgenomen in het Burgerlijk wetboek (Ley 82 de Compilación Navarra).

• Baskenland: Overeenkomstig art. 93-111 Ley De Derecho Civil Foral Pais Vascostaat het de echtgenoten vrij om een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden te sluiten. Bij afwezigheid van een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden, is het regionale stelsel (de comunicación foral) van toepassing. Dit is een stelsel van algehele gemeenschap van goederen (geregeld in art. 93-111 Ley De Derecho Civil Foral Vasco). In vrijgestelde regio's (art. 6 Ley Derecho Civil Foral de Vizcaya, het regionale burgerlijk recht van Biskaje) is het gewoon Spaans recht van toepassing (sociedad de gananciales, zoals opgenomen in het Burgerlijk wetboek, bij afwezigheid van huwelijkse voorwaarden).

• Galicië: Het toepasselijk huwelijksvermogensstelsel wordt bepaald per huwelijkscontract / in huwelijkse voorwaarden. Bij afwezigheid van een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden, is de sociedad de gananciales van toepassing (art. 171 Ley Derecho Civil de Galicia)

• Valencia: Tussen de echtgenoten bestaat volledige vrijheid en gelijkheid en het staat hen vrij om een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden te sluiten. Bij afwezigheid van een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden, is het stelsel van scheiding van goederen van toepassing (Ley de Régimen Económico Matrimonial Valenciano).

Print this topic

back to top