2.1. Παρακαλούμε περιγράψτε τις γενικές αρχές: Ποια αγαθά αποτελούν μέρος της κοινοκτημοσύνης περιουσιακών στοιχείων; Ποια αγαθά αποτελούν μέρος των ξεχωριστών περιουσιών των συζύγων;

Η Ισπανία δεν έχει μόνο ένα σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων ή ένα νομοθετικό πλαίσιο, συνεπώς οι εν λόγω απαντήσεις αφορούν ειδικότερα τον Ισπανικό Αστικό Κώδικα (με εξαίρεση τη συζήτηση περί νομοθεσίας των αυτόνομων κοινοτήτων στο σημείο 2.7).

Το εφαρμοστέο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων είναι αυτό που ορίζουν οι σύζυγοι στη γαμήλια σύμβαση (άρθρο 1315 ΑΚ) [κοινοκτημοσύνη αποκτημάτων ( sociedad de gananciales), περιουσιακή αυτοτέλεια ή συμμετοχή]. Ελλείψει σύμβασης, το εφαρμοστέο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων είναι αυτό της κοινοκτημοσύνης αποκτημάτων ( άρθρο 1316 ΑΚ). Σε αυτό το σύστημα, οι κτήσεις και τα οφέλη που αποκτώνται από κάθε σύζυγο κατά τη διάρκεια ισχύος του συστήματος είναι κοινά και διαιρούνται σε ίσα μέρη μετά τη λύση του καθεστώτος ( άρθρο 1344 ΑΚ). Το σύστημα προβλέπει την ύπαρξη προσωπικής και κοινής περιουσίας και επιτρέπει τη μετατροπή της προσωπικής περιουσίας σε κοινή περιουσία και αντιστρόφως κατόπιν συμφωνίας μεταξύ των συζύγων δυνάμει δημοσίου εγγράφου. Τα περιουσιακά στοιχεία που θεωρούνται προσωπικά αναφέρονται στο άρθρο 1346 ΑΚ. Περιλαμβάνουν περιουσιακά στοιχεία τα οποία συνεισέφεραν οι σύζυγοι στον γάμο καθώς και περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από χαριστική αιτία κατά τη διάρκεια του γάμου.

Τα περιουσιακά στοιχεία που θεωρούνται κοινή περιουσία αναφέρονται στο άρθρο 1347 ΑΚ. Αναφορικά με τη διάθεση των περιουσιακών στοιχείων, κάθε σύζυγος μπορεί να διαθέτει ελεύθερα τα προσωπικά του περιουσιακά στοιχεία και δεν φέρει ευθύνη για τις υποχρεώσεις του άλλου συζύγου ( άρθρο 1373 ΑΚ).

2.2. Υπάρχουν νομικές προϋποθέσεις σχετικά με την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων;

Υπάρχουν νόμιμα τεκμήρια σχετικά με την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων στο σύστημα κοινοκτημοσύνης αποκτημάτων (τεκμαίρεται ότι ανήκουν στην κοινή περιουσία εκτός εάν αποδειχθεί διαφορετικά (άρθρο 1361 ΑΚ).

2.3. Οι σύζυγοι πρέπει να προβούν σε απογραφή των περιουσιακών στοιχείων; Εάν ναι, πότε και με ποιον τρόπο;

Δεν απαιτείται η σύνταξη απογραφής των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων πριν από την τέλεση του γάμου, αλλά είναι χρήσιμη. Ωστόσο, απαιτείται η σύνταξη απογραφής μετά τη λύση της κοινοκτημοσύνης και πριν από τη ρευστοποίηση ( άρθρο 1396 ΑΚ). Απαιτείται επίσης σε περίπτωση λύσης του καθεστώτος κοινοκτημοσύνης αποκτημάτων με δικαστική απόφαση και υπάρχει μια συνεχής διαμάχη σχετικά με την αιτία της λύσης ( άρθρο 1394 ΑΚ).

2.4. Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων; Ποιος έχει δικαίωμα διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων; Μπορεί ένας εκ των συζύγων να διαθέσει/διαχειριστεί την περιουσία μόνος του ή είναι απαραίτητη η συναίνεση του έτερου συζύγου (π.χ. στις περιπτώσεις διάθεσης της οικίας των συζύγων); Ποια είναι η επίδραση ενδεχόμενης απουσίας συναίνεσης στην εγκυρότητα μιας νομικής συναλλαγής και στο αντιτάξιμο κατά τρίτων;

Η διαχείριση της κοινής περιουσίας (των αποκτημάτων) διέπεται από τα άρθρα 1375-1391 ΑΚ. Κάθε σύζυγος διαχειρίζεται τα προσωπικά περιουσιακά του στοιχεία [παρόλο που ισχύουν ειδικές διατάξεις σχετικά με την οικογενειακή οικία, σύμφωνα με τις οποίες απαιτείται πάντοτε η συμφωνία και των δύο συζύγων ( άρθρο 1320 ΑΚ)]. Τη διαχείριση των κοινών περιουσιακών στοιχείων αναλαμβάνουν από κοινού και οι δύο σύζυγοι (άρθρο 1375 ΑΚ), εκτός εάν συμφωνηθεί διαφορετικά σε μια γαμήλια σύμβαση. Καταρχήν, οι σύζυγοι μπορούν να διαθέτουν ελεύθερα τα προσωπικά τους περιουσιακά στοιχεία κατά τη διάρκεια του γάμου.

Ένας σύζυγος μπορεί να διαχειρίζεται και να διαθέτει την κοινή περιουσία κατά την άσκηση οικογενειακής εξουσίας (άρθρο 1319 ΑΚ και άρθρο 1365 ΑΚ), εκτός από την οικογενειακή οικία (ακόμα και αν ανήκει μόνο στον έναν σύζυγο, είναι απαραίτητη η συναίνεση και του άλλου συζύγου ( άρθρο 1320 ΑΚ)).

2.5. Υπάρχουν δικαιοπραξίες που καταρτίζονται από τον ένα σύζυγο αλλά δεσμεύουν και τον άλλο;

Σε περιπτώσεις που δεν εμπίπτουν στο πεδίο της οικογενειακής εξουσίας, είναι απαραίτητη η συναίνεση και των δύο συζύγων για τη διάθεση της κοινής περιουσίας, παρόλο που σε ορισμένες περιστάσεις η συναίνεση μπορεί να δοθεί από τα δικαστήρια ( άρθρο 1377 ΑΚ). Εάν δεν υπάρχει συναίνεση, ο άλλος σύζυγος έχει δικαίωμα να ακυρώσει τις εν λόγω πράξεις διάθεσης (άρθρα 1322 και 1377 ΑΚ). Εάν η διάθεση γίνεται δωρεάν, απαιτείται πάντοτε η συναίνεση και των δύο συζύγων, διαφορετικά η διάθεση είναι άκυρη (άρθρο 1378 ΑΚ). Ο Κώδικας διέπει επίσης τις δόλιες πράξεις κατά των δικαιωμάτων του άλλου συζύγου ( άρθρο 1391 ΑΚ).

Οι συναλλαγές που πραγματοποιεί ένας σύζυγος είναι δεσμευτικές και για τον άλλο σύζυγο μόνο εάν ο δεύτερος συναινεί ρητά ή σιωπηρά. Διαφορετικά η συναλλαγή ενδέχεται να ανασταλεί (άρθρο 1322 ΑΚ) και σε περίπτωση απάτης να ακυρωθεί (άρθρο 1391 ΑΚ).

2.6. Ποιος είναι υπεύθυνος για χρέη που συνάφθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου; Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πιστωτές προκειμένου να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις τους;

Οι ατομικές οφειλές ενός συζύγου αποτελούν δική του ευθύνη και για την ικανοποίησή τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο η προσωπική του περιουσία, ωστόσο, εάν αυτή δεν επαρκεί οι πιστωτές δύνανται να απαιτήσουν το μερίδιο του συζύγου από την κοινή περιουσία ( άρθρο 1373 ΑΚ).Σε αυτές τις περιπτώσεις λύεται το καθεστώς κοινοκτημοσύνης και εφαρμόζεται το καθεστώς περιουσιακής αυτοτέλειας μεταξύ των συζύγων ( άρθρο 1374 ΑΚ).

Η κοινή περιουσία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των οικογενειακών δαπανών ( άρθρο 1318 ΑΚ) και των αναγκών της οικογένειας, για τη συνήθη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων και για την άσκηση των επαγγελμάτων ή των δραστηριοτήτων των συζύγων ( άρθρο 1362 ΑΚ). Οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει ο ένας σύζυγος κατά την άσκηση της οικογενειακής εξουσίας μπορούν να ικανοποιηθούν από την κοινή περιουσία, την προσωπική περιουσία του οφειλέτη και, επικουρικά, από την προσωπική περιουσία του άλλου συζύγου (άρθρο 1319 ΑΚ). Η κοινή περιουσία μπορεί να χρησιμοποιείται πάντοτε από τους πιστωτές (άρθρο 1365 ΑΚ). Εάν ένας σύζυγος εξοφλήσει μια κοινή υποχρέωση με πόρους από την προσωπική του περιουσία δικαιούται να αποζημιωθεί από την κοινή περιουσία ( άρθρο 1364 ΑΚ).

Υπάρχουν επίσης νόμιμα συστήματα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων στις αυτόνομες κοινότητες (περιφέρειες):

• Αραγονία: Ισχύει η ελευθερία σύναψης συμβάσεων (άρθρο 195 Código Civil Foral de Aragón). Το εφαρμοστέο σύστημα (είτε περιουσιακή αυτοτέλεια (άρθρα 203-209) ή consorcial aragonés, το οποίο είναι παρόμοιο με την κοινοκτημοσύνη αποκτημάτων) μπορεί να καθοριστεί στο πλαίσιο μιας γαμήλιας σύμβασης με τη μορφή δημοσίου εγγράφου. Εάν δεν υπάρχει σύμβαση, ισχύει το σύστημα consorcial aragonés (άρθρο 210-270 Código Civil Foral de Aragón).
• Βαλεαρίδες νήσοι: Εάν δεν υπάρχει σύμβαση, ισχύει το σύστημα περιουσιακής αυτοτέλειας ( άρθρο 67 Compilación Baleares).
• Βαλένσια: Ισχύει πλήρης ελευθερία και ισότητα μεταξύ των συζύγων, οι οποίοι είναι ελεύθεροι να συνάψουν γαμήλια σύμβαση. Εάν δεν υπάρχει σύμβαση, ισχύει η περιουσιακή αυτοτέλεια (Ley de Régimen Económico Matrimonial Valenciano).
• Γαλικία: Το εφαρμοστέο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων καθορίζεται στη γαμήλια σύμβαση. Εάν δεν υπάρχει σύμβαση, ισχύει το σύστημα sociedad de gananciales (άρθρο 171 Ley Derecho Civil de Galicia).
• Καταλονία: Εάν δεν υπάρχει σύμβαση, ισχύει το σύστημα περιουσιακής αυτοτέλειας (άρθρο 231-10 του Αστικού Κώδικα της Καταλονίας). Διέπεται από τα άρθρα 231-11 έως 231-30 του Αστικού Κώδικα της Καταλονίας.
• Ναβάρρα: Οι σύζυγοι μπορούν να συμφωνήσουν την εφαρμογή συστήματος περιουσιακής αυτοτέλειας ή καθολικής κοινοκτημοσύνης. Εάν δεν υπάρχει σύμβαση, ισχύει το σύστημα sociedad familiar de conquistas, το οποίο αποτελεί σύστημα κοινοκτημοσύνης αποκτημάτων παρόμοιο με το σύστημαsociedad de gananciales που προβλέπεται στον Αστικό Κώδικα ( Ley 82 de Compilación Navarra).
• Χώρα των Βάσκων: Σύμφωνα με το άρθρο 93-111 Ley De Derecho Civil Foral Pais Vasco, οι σύζυγοι είναι ελεύθεροι να συνάψουν γαμήλια σύμβαση. Εάν δεν υπάρχει σύμβαση, ισχύει το περιφερειακό σύστημα (comunicación foral) που αποτελεί ένα σύστημα καθολικής κοινοκτημοσύνης (το οποίο διέπεται από το άρθρο 93-111 Ley De Derecho Civil Foral Vasco). Ωστόσο, σε χωριά και πόλεις ( άρθρο 6 Ley Derecho Civil Foral de Vizcaya, περιφερειακό αστικό δίκαιο της Βισκαϊκής), ισχύει το κοινό ισπανικό δίκαιο (sociedad de gananciales όπως ορίζεται στον Αστικό Κώδικα, σε περίπτωση που δεν έχει συναφθεί σύμβαση).

Print this topic

back to top