2 Is er een wettelijk huwelijksvermogenstelsel en zo ja, wat houdt dit in?
2.1. Beschrijf de algemene beginselen: Welke goederen maken deel uit van de gemeenschap van goederen? Welke goederen zijn onderdeel van het privé vermogen van de echtgenoten?
Bij de sluiting van het huwelijk, zijn de echtgenoten verplicht hun huwelijksvermogensstelsel te kiezen. Ze kunnen kiezen tussen het stelsel van gemeenschap van goederen, het stelsel van gemeenschap van aanwinsten of het stelsel van scheiding van goederen.
Indien de echtgenoten bij het aangaan van het huwelijk of het sluiten van een huwelijksovereenkomst/huwelijkse voorwaarden geen huwelijksvermogensstelsel gekozen hebben, dan wordt verondersteld dat het stelsel van gemeenschap van goederen van toepassing is. Volgens dit stelsel worden de goederen die tijdens het huwelijk verworven worden, beschouwd als gemeenschappelijk vermogen van de echtgenoten.
Krachtens het stelsel van gemeenschap van goederen worden de volgende goederen als eigen vermogen beschouwd:
- persoonlijke bezittingen (bijvoorbeeld kleding);
- goederen die de echtgenoten vóór het huwelijk bezaten;
- goederen die tijdens het huwelijk om niet verworven werden (zoals het geval is bij een schenking of erfenis);
- goederen verworven op grond van een recht behorende tot het eigen vermogen of in ruil voor een eigen goed.
De verdeling van het gemeenschappelijk vermogen is alleen mogelijk nadat het stelsel van gemeenschap van goederen wordt ontbonden (door het overlijden van één van de echtgenoten, door echtscheiding of door het sluiten van een huwelijksovereenkomst/huwelijkse voorwaarden waarbij een ander vermogensstelsel wordt vastgesteld).
Onder het stelstel van gemeenschap van aanwinsten en het stelsel van scheiding van goederen hebben de echtgenoten geen gemeenschappelijk vermogen.
2.2. Zijn er wettelijke veronderstellingen met betrekking tot de toekenning van goederen?
Onder het stelsel van gemeenschap van goederen worden de goederen geacht deel uit te maken van het gemeenschappelijk vermogen van de echtgenoten tenzij anders bepaald.
2.3. Moeten de echtgenoten een inventaris van de bezittingen opstellen? Zo ja, wanneer en hoe?
Krachtens de stelsels van gemeenschap van goederen en scheiding van goederen hoeft er geen boedelbeschrijving opgesteld te worden. Deze moet echter wel opgesteld worden voor het stelsel van gemeenschap van aanwinsten (zie 5.3).
2.4. Wie is verantwoordelijk voor het beheer van het vermogen? Wie mag goederen vervreemden? Mag één echtgenoot alleen de goederen vervreemden/beheren of is de toestemming van de andere echtgenoot nodig (bijvoorbeeld in geval van vervreemding van echtelijke woning)? Welk effect heeft de ontbrekende toestemming op de geldigheid van een overdracht en op de tegenwerpbaarheid daarvan aan een derde?
Onder het stelsel van gemeenschap van goederen oefenen de echtgenoten de rechten en plichten in verband met hun gemeenschap van goederen gezamenlijk of met de toestemming van de andere echtgenoot uit. Voor handelingen met betrekking tot roerende goederen of een recht dat deel uitmaakt van het gemeenschappelijk vermogen van de echtgenoten, wordt de andere echtgenoot geacht zijn/haar toestemming te geven (deze toestemming wordt niet verondersteld voor handelingen verrichtmet betrekking tot onroerende goederen). Een echtgenoot kan handelingen verrichten met betrekking tot gemeenschaps goederen voor de vervulling van alledaagse behoeften van het gezin en zonder de toestemming van de andere echtgenoot.
Een handeling met de gemeenschappelijke onroerende goederen zonder de toestemming van de andere echtgenoot is ongeldig.
De echtgeno(o)t(e) zal zijn/haar eigen vermogen zelfstandig en op eigen kosten beheren en de toestemming van de andere echtgeno(o)t(e) is niet vereist. De echtgenoot mag alleen met de goedkeuring van de andere echtgenoot over onroerend goed beschikken, dat behoort tot het eigen vermogen van die echtgenoot en dat gebruikt wordt als de familiewoning of gebruikt wordt door de echtgenoot, die niet de eigenaar daarvan is en het gebruik van die woning aan een derde heeft toegekend of de juridische overeenkomst waarop het gebruik gebaseerd is beëindigen, op voorwaarde dat de woning werd aangekocht na 01.01.2015. Een transactie zonder de toestemming van de andere echtgeno(o)t(e) is nietig. Dat geldt niet voor woningen aangekocht vóór 01.01.2015.
Onder het stelsel van gemeenschap van aanwinsten vormen de goederen die toebehoren aan één van beide echtgenoten zijn/haar eigen vermogen waarover alleen de echtgenoot-eigenaar zelfstandig kan beschikken (zonder de toestemming van de andere echtgenoot) ongeacht of de goederen verworven werden vóór of tijdens het huwelijk. Voor het verrichten van handelingen met betrekking tot de woning die gebruikt wordt voor de huisvesting van het gezin of die gebruikt wordt door de echtgenoot die geen eigenaar is, is de toestemming van de laatstgenoemde vereist. Indien dergelijke handelingen verricht worden zonder de toestemming van de echtgenoot die geen eigenaar is, dan zijn deze ongeldig en kan de andere echtgenoot een vordering instellen tegen de derde tot vernietiging van die handeling.
Elk van beide echtgenoten beheert zijn/haar eigen vermogen op eigen kosten.
Onder het stelsel van scheiding van goederen worden de echtgenoten met betrekking tot hun vermogensverhoudingen beschouwd als waren ze niet gehuwd; zo beheert elk van de echtgenoten onafhankelijk op eigen kosten zijn/haar goederen en beschikt hij/zij onafhankelijk op eigen kosten over zijn/haar goederen.
2.5. Is een overdracht verricht door de ene echtgenoot ook bindend voor de andere?
Ongeacht welk huwelijksvermogensstelsel gekozen werd, zijn de echtgenoten hoofdelijk aansprakelijk voor handelingen verricht door één echtgenoot voor het beheer van de gemeenschappelijke huishouding, in het belang van de kinderen of om aan de andere normale behoeften van het gezin te voldoen (als één echtgenoot in het belang van het gezin bijvoorbeeld een lening aangaat, dan is de andere echtgenoot hoofdelijk aansprakelijk). Het bedrag gekoppeld aan de handeling mag niet hoger zijn dan een niveau dat evenredig is met de levensstandaard van de echtgenoten.
2.6. Wie is aansprakelijk voor de schulden tijdens het huwelijk? Op welke goederen kunnen schuldeisers zich verhalen?
Ongeacht welk huwelijksvermogensstelsel gekozen werd, zal een echtgenoot slechts aansprakelijk zijn voor de verplichtingen die de andere echtgenoot heeft aangegaan voor zover de andere echtgenoot de echtgenoot door zijn/haar handeling mag vertegenwoordigen of verbinden.
Onder het stelsel van gemeenschap van goederen zijn de echtgenoten met hun eigen en gemeenschappelijk vermogen volledig jegens derden aansprakelijk voor het volgende:
- verbintenissen die één van de echtgenoten is aangegaan om aan de behoeften van het gezin te voldoen
- nakoming van hoofdelijke verplichtingen die door één van de echtgenoten zijn aangegaan
- verplichtingen waarbij een echtgenoot met derde partijen is overeengekomen om zowel aansprakelijk te zijn voor het eigen als voor het gemeenschappelijk vermogen (toestemming van de andere echtgenoot is vereist)
In het geval van andere verplichtingen is elk van beide echtgenoten aansprakelijk voor zijn/haar eigen vermogen en voor de helft van het gemeenschappelijk vermogen (dat wil zeggen zijn/haar aandeel). Een schuldeiser kan vragen om het gemeenschappelijk vermogen te verdelen indien het bewezen is dat het eigen vermogen van de echtgenoot/schuldenaar niet volstaat om aan de verplichtingen te voldoen.