2 Czy istnieje ustawowy małżeński ustrój majątkowy i jeśli tak, na jakich zasadach taki ustrój działa?
2.1. Proszę opisać ogólne zasady: Jakie dobra są objęte wspólnością majątkową? Jakie dobra stanowią osobisty majątek poszczególnych małżonków?
Ustawowy ustrój wspólności majątkowej:
W razie braku umowy między małżonkami określającej inny ustrój majątkowy ma zastosowanie ustawowy ustrój wspólności majątkowej (art. 18 ust. 2 kodeksu rodzinnego). Artykuł 21 i następne kodeku rodzinnego regulują ustawową wspólność majątkową. Przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa na skutek wspólnych czynności małżonków stanowią wspólną własność obojga małżonków, niezależnie od tego, w czyim imieniu zostały nabyte. Wspólność majątkowa nie obejmuje przedmiotów majątkowych nabytych przed zawarciem małżeństwa ani przedmiotów majątkowych nabytych w drodze dziedziczenia lub darowizny w czasie trwania małżeństwa.
Rzeczy ruchome nabyte przez jednego z małżonków w czasie trwania małżeństwa, służące do jego użytku osobistego, wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej stanowią jego majątek osobisty. Rzeczy ruchome nabyte przez jednego z małżonków prowadzącego własną działalność gospodarczą w czasie trwania małżeństwa stanowią jego majątek osobisty. Przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa w całości w zamian za składniki majątku osobistego również stanowią majątek osobisty małżonka (art. 22 i art. 23 kodeksu rodzinnego).
2.2. Czy istnieją prawne przesłanki dotyczące przydzielania majątku?
Nie.
2.3. Czy małżonkowie powinny sporządzać inwentarz majątku? Jeśli tak, kiedy i jak?
Małżonkowie nie mają obowiązku sporządzania spisu inwentarza.
2.4. Kto odpowiada za zarządzanie majątkiem? Kto jest uprawniony do rozporządzania majątkiem? Czy można dysponować/rozporządzać majątkiem samodzielnie czy też wymagana jest zgoda małżonka (np. sprzedaż wspólnego domu małżonków)? Jakie skutki niesie brak zgody na ważność transakcji prawnej i obowiązywanie wobec osób trzecich?
Oboje małżonkowie są uprawnieni do zarządu wspólnym majątkiem. Czynności wchodzące w zakres zarządu wspólnym majątkiem może wykonywać każdy z małżonków (art. 24 ust. 1 kodeksu rodzinnego).
W czasie trwania małżeństwa żaden z małżonków nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku, który otrzymałby w razie ustania wspólności majątkowej. Rozporządzeń przedmiotami majątkowymi należącymi do wspólnego majątku dokonują wspólnie oboje małżonkowie (art. 24 ust. 3 kodeksu rodzinnego).
Samodzielne rozporządzenie przez jednego z małżonków nieruchomością należącą do wspólnego majątku jest wzruszalne. Drugi małżonek może wystąpić z roszczeniem w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o rozporządzeniu, lecz nie później niż trzy lata po dokonaniu rozporządzenia (art. 24 ust. 4 kodeksu rodzinnego).
W przypadku odpłatnego rozporządzenia wspólną rzeczą ruchomą dokonanego przez jednego z małżonków bez zgody drugiego małżonka, taka umowa wiąże drugiego małżonka, jeżeli osoba trzecia nie wiedziała lub nie mogła wiedzieć, że drugi z małżonków nie udzielił zgody na rozporządzenie. W przypadkach rozporządzenia rzeczą ruchomą pod tytułem darmym lub rozporządzenia wymagającego formy pisemnej z notarialnym poświadczeniem podpisów mają zastosowanie przepisy o rozporządzeniu nieruchomością bez zgody drugiego małżonka (zob. wyżej) (art. 24 ust. 5 kodeksu rodzinnego).
Nawet jeśli jeden z małżonków jest wyłącznym właścicielem domu będącego miejscem zamieszkania rodziny, a małżonkowie nie posiadają drugiego domu, to nie może tym domem rozporządzić bez zgody drugiego małżonka. W razie braku zgody drugiego małżonka rozporządzenie może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia sędziego sądu rejonowego, po stwierdzeniu, że nie działa ono na szkodę małoletnich dzieci i rodziny (art. 26 kodeksu rodzinnego).
Każdy z małżonków może zawierać z drugim małżonkiem lub osobami trzecimi umowy rozporządzające jego majątkiem osobistym (art. 25 kodeksu rodzinnego).
2.5. Czy jakiekolwiek transakcje zawierane przez jednego z małżonków mogą obowiązywać w stosunku do drugiego małżonka?
Jak wspomniano powyżej, w przypadku odpłatnego rozporządzenia wspólną rzeczą ruchomą dokonanego przez jednego z małżonków bez zgody drugiego małżonka, taka umowa wiąże drugiego małżonka, jeżeli osoba trzecia nie wiedziała lub nie mogła wiedzieć, że drugi z małżonków nie udzielił zgody na rozporządzenie. Długi zaciągnięte przez małżonka na zaspokojenie potrzeb rodziny są długami wspólnymi, za które odpowiadają oboje małżonkowie. (art. 32 kodeksu rodzinnego).
2.6. Kto odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w trakcie małżeństwa? Jaki majątek mogą wykorzystać wierzyciele do zaspokojenia swoich roszczeń?
Wydatki konieczne do zaspokojenia potrzeb rodziny ponoszą oboje małżonkowie. Odpowiadają oni wspólnie za długi zaciągnięte w celu zaspokojenia potrzeb rodziny (art. 32 kodeksu rodzinnego). Za długi osobiste małżonkowie odpowiadają majątkiem osobistym oraz udziałem w majątku wspólnym.
