2.1. Proszę opisać ogólne zasady: Jakie dobra są objęte wspólnością majątkową? Jakie dobra stanowią osobisty majątek poszczególnych małżonków?

Ustawowym małżeńskim ustrojem majątkowym jest ustrój wspólności majątkowej, zwany również wspólnością nabytków (art. 1400 k.c.). W ustroju tym istnieje rozróżnienie między majątkiem wspólnym a majątkiem odrębnym każdego z małżonków.

Do majątku wspólnego należą nabytki, tj. aktywa pochodzące z zarobków małżonków, pożytków i dochodów z majątków odrębnych, jak również przedmioty majątkowe nabyte odpłatnie przez każdego z małżonków w czasie trwania małżeństwa (art. 1401 k.c.).

Do majątku odrębnego każdego z małżonków zalicza się przedmioty majątkowe posiadane przez każdego z małżonków w chwili zawarcia małżeństwa, przedmioty majątkowe nabyte każdego z małżonków w czasie trwania małżeństwa w drodze dziedziczenia lub darowizny (art. 1405 k.c.) oraz przedmioty osobiste nabyte w czasie trwania małżeństwa, uznawane za składniki majątku odrębnego jednego z małżonków (art. 1404 k.c.).

2.2. Czy istnieją prawne przesłanki dotyczące przydzielania majątku?

Zgodnie z art. 1402 kodeksu cywilnego, wszelkie przedmioty majątkowe, ruchome lub nieruchome uznaje się za składniki majątku wspólnego, chyba że zostanie wykazane, iż zgodnie z przepisami prawa należą one do majątku odrębnego jednego z małżonków.

Zgodnie z art. 1421-1 ust. 4 kodeksu cywilnego składniki wspólnego majątku, których samodzielnego nabycia w czasie trwania małżeństwa nie może dowieść żaden z małżonków, uznaje się za nabyte przez oboje małżonków.

2.3. Czy małżonkowie powinny sporządzać inwentarz majątku? Jeśli tak, kiedy i jak?

Nie istnieją przepisy przewidujące obowiązek sporządzenia spisu inwentarza. Aby jednak uniknąć przyszłych sporów, zaleca się jednak sporządzenie spisu inwentarza poświadczonego notarialnie.

2.4. Kto odpowiada za zarządzanie majątkiem? Kto jest uprawniony do rozporządzania majątkiem? Czy można dysponować/rozporządzać majątkiem samodzielnie czy też wymagana jest zgoda małżonka (np. sprzedaż wspólnego domu małżonków)? Jakie skutki niesie brak zgody na ważność transakcji prawnej i obowiązywanie wobec osób trzecich?

Każdy małżonek może prowadzić zarząd i rozporządzać własnym majątkiem odrębnym oraz z niego korzystać (art. 1428 k.c.), z zastrzeżeniem ograniczenia przewidzianego w art. 215 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym małżonek nie może samodzielnie rozporządzać prawami zabezpieczającymi potrzeby mieszkaniowe rodziny oraz powiązanymi przedmiotami urządzenia domowego. Każdy z małżonków ma swobodę w samodzielnym zarządzaniu i rozporządzaniu majątkiem, który wniósł do majątku wspólnego z jego własnej inicjatywy (art. 1421 k.c.).

Małżonek nie może bez zgody współmałżonka rozporządzać przedmiotami majątkowymi nabytymi przez oboje małżonków w czasie trwania małżeństwa (art. 1421-1 k.c.).

W przypadku gdy jeden z małżonków samodzielnie wykonuje czynność zarządu lub rozporządzenia rzeczą ruchomą, której jest samodzielnym posiadaczem lub korzysta z niej, to w odniesieniu do osób trzecich działających w dobrej wierze uznaje się, że małżonek ten jest uprawniony do samodzielnego wykonania takiej transakcji. Przepis ten nie dotyczy jednostronnych transakcji pod tytułem darmym. Przepis ten nie dotyczy również przedmiotów urządzenia domowego, o których mowa w art. 215 k.c., ani rzeczy ruchomych, których cechy wskazują, że stanowią one własność drugiego małżonka ze względu na ich osobisty charakter (art. 222 k.c.).

Każdy z małżonków odpowiada za uchybienia w prowadzonym przez siebie zarządzie (art. 1421-1 ust. 3 k.c.). Stosuje się przepisy ogólne o odpowiedzialności cywilnej. W przypadku oszustwa lub nadużycia uprawnień małżonek może zażądać unieważnienia dokonanej przez współmałżonka transakcji dotyczącej składnika majątku wspólnego. Termin na wystąpienie z wnioskiem o unieważnienie wynosi dwa lata od dnia, w którym małżonek dowiedział się o danej transakcji, lecz w żadnym wypadku nie więcej niż dwa lata od ustania wspólności (art. 1427 k.c.).

2.5. Czy jakiekolwiek transakcje zawierane przez jednego z małżonków mogą obowiązywać w stosunku do drugiego małżonka?

Każdy z małżonków może samodzielnie zawierać umowy dotyczące utrzymania gospodarstwa domowego lub wychowania dzieci. Za zaciągnięte wówczas zobowiązanie jego współmałżonek odpowiada solidarnie. Odpowiedzialność solidarna nie powstaje w razie wydatków ewidentnie nadmiernych wobec sposobu prowadzenia gospodarstwa domowego, użyteczności lub bezużyteczności transakcji bądź dobrej lub złej wiary osoby trzeciej będącej stroną transakcji. Odpowiedzialność solidarna nie powstaje również za zobowiązania wynikające z zakupów na raty, jeżeli nie zostały dokonane za zgodą obojga małżonków (art. 220 k.c.).

2.6. Kto odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w trakcie małżeństwa? Jaki majątek mogą wykorzystać wierzyciele do zaspokojenia swoich roszczeń?

Każdy z małżonków odpowiada za zobowiązania osobiste (art. 1410 k.c.).

Wierzyciele ze zobowiązań osobistych mogą żądać zaspokojenia z majątku odrębnego małżonka, który zaciągnął zobowiązanie, oraz z przedmiotów majątkowych nabytych samodzielnie przez tego małżonka w czasie trwania małżeństwa (art. 1411-1413 k.c.).

W celu zaspokojenia zobowiązania zaciągniętego samodzielnie przez jednego z małżonków wierzyciel może zająć wspólny majątek oraz majątek odrębny małżonka, który zaciągnął zobowiązanie. Co do zasady wierzyciel nie może zająć majątku odrębnego małżonka, który nie zaciągał zobowiązania, chyba że zobowiązanie takie zostało zaciągnięte osobiście lub solidarnie przez oboje małżonków lub małżonek, który nie zaciągał zobowiązania, wystąpił w roli poręczyciela (art. 1412-1414 k.c.).

Print this topic

back to top