Najpierw zgodnie z przepisami prawa spadkowego dotyczącymi spadkobierców zmarłego określa się zachowek dla małżonka. Jeśli małżonek pozostawił dzieci lub wnuki, zachowek małżonka pozostającego przy życiu odpowiada jednej czwartej masy spadkowej ( art. 1931 ust. 1 BGB). Jeśli zmarły nie pozostawił żadnych dzieci ani wnuków, spadkobiercami są jego rodzice i rodzeństwo, tak samo jak małżonek pozostający przy życiu ( art. 1925 BGB). W takim przypadku zachowek małżonka pozostającego przy życiu zwiększa się do połowy (art. 1931 ust. 1 BGB). Małżonek otrzymuje całą masę spadkową tylko wówczas, gdy zmarły nie pozostawił rodziców, rodzeństwa, bratanków/siostrzeńców, bratanic/siostrzenic ani dziadków ( art. 1931 ust. 2 BGB).

Małżeński ustrój majątkowy może mieć wpływ na rzeczywisty zachowek małżonka na drugim etapie:

• 1) W ramach ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków roszczenie pozostającego przy życiu małżonka o wyrównanie potencjalnej nadwyżki zaspokaja się poprzez zwiększenie jego zachowku o jedną czwartą masy spadkowej ( art. 1371 ust. 1 BGB). Np. jeśli zmarły pozostawi dzieci lub wnuki, pozostający przy życiu małżonek otrzyma połowę masy spadkowej.
• 2) W ramach ustroju rozdzielności majątkowej małżonek otrzymałby tylko zachowek. Jeśli jednak pozostający przy życiu małżonek dziedziczy wraz z dzieckiem/dwojgiem wnuków zmarłego, zachowek zwiększa się do połowy/jednej trzeciej masy spadkowej ( art. 1931 ust. 4 BGB).
• 3) Jeśli w ramach ustroju wspólności majątkowej małżeństwo ustaje wskutek śmierci jednego z małżonków, udział zmarłego małżonka we wspólnym majątku stanowi część masy spadkowej. Pozostający przy życiu małżonek dziedziczy zgodnie z przepisami ogólnymi ( art. 1482 BGB).

Małżonkowie mają swobodę wyboru alternatywnych zasad dziedziczenia po śmierci jednego z nich, a także uzgodnienia obowiązujących ich wzajemnie postanowień w formie (wspólnych) testamentów lub umów o dziedziczeniu. Po śmierci jednego z małżonków pozostający przy życiu małżonek nie może w nowym testamencie rozporządzić majątkiem w sposób sprzeczny z zapisami wspólnego testamentu lub umowy o dziedziczeniu, jeśli małżonkowie określili takie zapisy jako wzajemnie wiążące (np. pozostający przy życiu małżonek nie może w nowym testamencie rozporządzić majątkiem małżonków ze szkodą dla wspólnych zstępnych wyznaczonych obligatoryjnie na spadkobierców całości masy spadkowej po śmierci jego partnera, zob. art. 2269 BGB).

Print this topic

back to top