6 Jakie są skutki śmierci małżonka?

W zakresie majątkowego prawa małżeńskiego: o ile nie określono inaczej w małżeńskiej umowie majątkowej lub dokumencie zmieniającym, wspólny majątek jest dzielony na dwie równe części. Małżonkowi pozostającemu przy życiu przysługuje jednak zawsze prawo pełnej własności do połowy wspólnego majątku.
W zakresie prawa dziedziczenia, druga połowa wspólnego majątku również staje się pełną własnością małżonka pozostającego przy życiu, o ile nie ma dzieci. Jeśli są dzieci, druga połowa przypada dzieciom. Tym niemniej małżonek zachowuje wieczyste prawo użytkowania tej połowy majątku wspólnego. Można również zawrzeć w małżeńskiej umowie majątkowej zapisy, które zagwarantują, że małżonek po śmierci drugiego małżonka będzie miał pierwszeństwo w dziedziczeniu majątku (Art. 1457 - 1460 CC).

Małżonek pozostający przy życiu będzie ponadto szczególnie chroniony na mocy prawa dziedziczenia. W ten sposób minimalny udział (zastrzeżona część) spadku obowiązkowo przypada małżonkowi, dzieciom i ojcu oraz matce zmarłego. Pozostający przy życiu małżonek zawsze otrzymuje jednak prawo wieczystego użytkowania połowy majątku objętego spadkiem. Połowa ta obejmuje przynajmniej prawo do wieczystego użytkowania własności nieruchomej, która stanowiła wspólne miejsce zamieszkania oraz przedmiotów gospodarstwa domowego tam się znajdujących (Art. 745bis i 915bis CC).

Z dniem 1 września 2018 r. zostaną wprowadzone zmiany dotyczące zastrzeżonej części spadku. Od tego momentu rodzice spadkodawcy zostaną wyłączeni z kręgu osób uprawnionych do zastrzeżonej części spadku. Ponadto nowe przepisy przewidują niezmienioną „część dostępną spadku” (w przeciwieństwie do zastrzeżonej części), która wynosi połowę majątku spadkowego, co sprawi, że zastrzeżona część przysługująca dzieciom będzie liczona na innych zasadach, tj. będą one uprawnione do mniejszego udziału niż ten obowiązujący do września 2018 r. Utrzymana zostaje ochrona małżonka pozostającego przy życiu.