5 Jakie są skutki rozwodu/separacji?
Rozwód lub separacja powoduje ustanie ustroju wspólności nabytków. Wynikiem jest rozwiązanie i likwidacja majątku wspólnego ( art. 1392 k.c.). Rozwód stanowi również koniec małżeństwa.
5.1. W jaki sposób dzielony jest majątek (prawa in rem)?
Podziału majątku dokonuje się w następujący sposób. Najpierw sporządza się spis inwentarza (art. 1396 k.c.), zarówno aktywów (art. 1397 k.c.), jak i zobowiązań ( art. 1398 k.c.). Po sporządzeniu spisu w pierwszej kolejności zaspokaja się zobowiązania wspólne, gotówką lub majątkiem wspólnym ( art. 1399-1400 k.c.). Wierzyciele zachowują swoje prawa do czasu pełnej spłaty (art. 1401 k.c.). Po zaspokojeniu wierzycieli dokonuje się rekompensat i zwrotów należnych każdemu małżonkowi (art. 1403 k.c.), a ewentualną pozostałości dzieli się po równo między męża i żonę lub ich spadkobierców ( art. 1404 k.c.).
Z podziału wyłącza się osobiste przedmioty majątkowe, których nie można podzielić, gdyż należą do właściciela. Wyszczególniono je w art. 1346 k.c.
Mimo że miejsce zamieszkania rodziny jest wyłączone z podziału majątku, to jeśli należy do jednego z małżonków, może zostać przyznane przez sąd drugiemu małżonkowi, w przypadku gdy od jego dalszego użytkowania uzależnione jest zaspokojenie potrzeb życiowych małżonka lub jeśli u wspólnego dziecka występuje istotna potrzeba jego dalszego użytkowania (art. 96 k.c.).
5.2. Kto odpowiada za istniejące zobowiązania po rozwodzie/separacji?
Po sporządzeniu spisu zaspokaja się długi wspólne, gotówką lub majątkiem wspólnym ( art. 1399–1400 k.c.). Wierzyciele zachowują swoje prawa do czasu pełnej spłaty (art. 1401 k.c.).
5.3. Czy małżonek ma prawo do żądania wypłaty wyrównania?
Jeśli separacja lub rozwód stawia jednego z małżonków w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej, taki małżonek jest uprawniony do rekompensaty, która może mieć postać płatności tymczasowych lub bezterminowych świadczeń alimentacyjnych lub pojedynczej płatności. Rekompensatę mogą uzgodnić małżonkowie w drodze odpowiedniej umowy zatwierdzonej przez sąd lub, w razie braku takiej umowy, może ją ustalić sąd, z uwzględnieniem określonych okoliczności ( art. 97 k.c.). Ponadto w przypadkach unieważnienia małżeństwa rekompensata przysługuje małżonkowi, który działał w dobrej wierze (art. 98 k.c.). Wysokość świadczeń alimentacyjnych może zostać zmieniona w przypadku istotnej zmiany okoliczności ( art. 100 k.c.). W określonych okolicznościach prawo do świadczeń alimentacyjnych może zostać również utracone (art. 101 k.c.).
5.3.1. W przypadku ustroju wspólności majątkowej z wyrównaniem dorobków:
- Czy roszczenie można zaspokoić w formie zapłaty lub w naturze?
- W jaki sposób oceniane jest roszczenie?
- Jaka jest wysokość płatności wyrównania?
- W jakiej sytuacji zalecane jest roszczenie?
W przypadku wspólności nabytków zaspokojenie roszczenia o rekompensatę, a także sposób obliczenia takiej rekompensaty i jej płatność oraz czas, przez jaki ma być wypłacana regulowane są przepisami omówionymi w pkt 5.3.
5.3.2. W innych przypadkach (brak wspólności majątkowej z wyrównaniem dorobków)?
Te same zasady (omówione w pkt 5.3.) stosuje się do innych małżeńskich ustrojów majątkowych.