3 W jaki sposób małżonkowie mogą ukształtować swój ustrój majątkowy?

3.1. Jak mogą go modyfikować w drodze umowy, a czego nie wolno zmieniać? Jaki małżeński ustrój majątkowy można wybrać?

Małżonkowie mogą przez majątkową umowę małżeńską (zawartą w formie aktu notarialnego) wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa, a także może zostać zawarta podczas trwania małżeństwa. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona oraz rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej. Małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome (art. 47 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i art. 471 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

 Nie można przez umowę majątkową małżeńską rozszerzyć wspólności na:

  • 1) przedmioty majątkowe, które przypadną z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny,
  • 2) prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom (np. wspólności łącznej w spółce cywilnej, w spółkach osobowych)
  • 3) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
  • 4) wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
  • 5) niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. (art. 49 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego)

3.2. Jakie są wymogi formalne i z kim się należy skontaktować?

Umowa majątkowa małżeńska wymaga formy aktu notarialnego pod rygorem nieważności (art. 47 § 1  kodeksu rodzinnego i opiekuńczego art. 73 § 2 kodeksu cywilnego).

3.3. Kiedy można zawrzeć umowę i kiedy wchodzi ona w życie?

Umowa majątkowa małżeńska może być zawarta zarówno przed zawarciem związku małżeńskiego i wchodzi w życie z chwilą zawarcia małżeństwa oraz po zawarciu małżeństwa i wchodzi w życie z chwilą jej zawarcia.

3.4. Czy małżonkowie mogą zmienić istniejącą umowę? Jeśli tak, na jakich warunkach?

Małżonkowie mogą zmienić umowę majątkową małżeńską w każdym czasie, o ile zostaną spełnione wymogi formalne, o których mowa w pkt. 3.2. Prawo polskie nie zna wymogu upływu czasu między zawarciem umowy majątkowej małżeńskiej a dokonaniem jej zmiany.