3 W jaki sposób małżonkowie mogą ukształtować swój ustrój majątkowy?
3.1. Które przepisy mogą być zmodyfikowane w drodze zawarcia umowy, a które nie podlegają modyfikacjom? Jaki małżeński ustrój majątkowy można wybrać?
Przed zawarciem małżeństwa lub po jego zawarciu małżonkowie mogą zawrzeć umowę majątkową małżeńską, kształtującą ich stosunki majątkowe w czasie trwania wspólnego pożycia małżeńskiego.
(art. 4:34 ust. 1 kodeksu cywilnego)
Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej ma na celu umożliwienie małżonkom (nupturientom) określenia ustroju majątkowego, któremu podlegać będą ich stosunki majątkowe w czasie trwania małżeństwa od dnia wskazanego w umowie w przypadku, gdy podejmą decyzję o przyjęciu ustroju majątkowego innego niż wspólność ustawowa. W umowie majątkowej małżeńskiej małżonkowie mogą określić kilka różnych ustrojów majątkowych w odniesieniu do poszczególnych składników majątku, a nawet odstąpić od przyjęcia ustawowego oraz umownych ustrojów majątkowych, jeżeli takie rozwiązanie nie będzie sprzeczne z przepisami kodeksu cywilnego.
(art. 4:63 kodeksu cywilnego)
Kodeks cywilny szczegółowo reguluje dwa umowne ustroje majątkowe: odroczoną wspólność majątkową i rozdzielność majątkową. Małżonkowie nie są jednak zobowiązani do wyboru któregokolwiek z tych ustrojów.
(art. 4:71-4:73 kodeksu cywilnego)
Małżonkowie (nupturienci) mogą określić sposób korzystania z ich wspólnego mieszkania na wypadek ustania małżeństwa lub wspólnego pożycia małżeńskiego. Umowę uznaje się za ważną, jeśli została sporządzona w formie dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego opatrzonego podpisem prawnika.
W umowie majątkowej małżeńskiej małżonkowie (nupturienci) mogą również określić sposób korzystania z ich wspólnego mieszkania.
(Art. 4:78 ust. 1 i 3 kodeksu cywilnego)
Umowa przyznająca niemal całość składników majątków osobistych oraz całość składników majątku wspólnego jednemu z małżonków bez należytej rekompensaty na rzecz drugiego małżonka jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, a tym samym nieważna.
3.2. Jakie są wymagania formalne i z kim się należy skontaktować?
Dla ważności umowy majątkowej małżeńskiej wymagana jest forma dokumentu urzędowego sporządzonego przez notariusza, lub dokumentu prywatnego opatrzonego podpisem prawnika.
(art. 4:65 ust. 1 kodeksu cywilnego)
Jeżeli małżonek jest osobą małoletnią lub posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych w sprawach majątkowych wówczas dla ważności umowy majątkowej małżeńskiej wymagane jest jej zatwierdzenie przez opiekuna prawnego tego małżonka.
(Art. 4:64 ust. 2 kodeksu cywilnego)
3.3. Kiedy można zawrzeć umowę i kiedy wchodzi ona w życie?
Dopuszcza się zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej przed zawarciem małżeństwa lub po jego zawarciu. W razie zawarcia takiej umowy przed zawarciem małżeństwa, wchodzi ona w życie z chwilą rozpoczęcia wspólnego pożycia małżeńskiego. W razie zawarcia umowy po zawarciu małżeństwa, wchodzi ona w życie z chwilą podpisania.
(Art. 4:34 ust. 1 kodeksu cywilnego)
W umowie majątkowej małżeńskiej nie można zawrzeć żadnych postanowień z mocą wsteczną, które zmieniają na niekorzyść osoby trzeciej treść zobowiązania zaciągniętego przez małżonka wobec tej osoby przed dniem zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej.
(art. 4:67 ust. 1 kodeksu cywilnego)
3.4. Czy małżonkowie mogą zmienić istniejącą umowę? Jeśli tak, na jakich warunkach?
Umowę majątkową małżeńską można zmienić lub rozwiązać w każdym momencie trwania wspólnego pożycia małżeńskiego.
Zmiana lub rozwiązanie umowy majątkowej małżeńskiej podlega takim samym wymogom formalnym jak umowa pierwotna.
(art. 4:66 kodeksu cywilnego)