1 Jakie jest prawo właściwe?
1.1. Jakie prawo ma zastosowanie do majątku par? Jakie kryteria/zasady są stosowane do określenia prawa właściwego? Które międzynarodowe konwencje muszą być przestrzegane w poszczególnych państwach?
Stosunki majątkowe między małżonkami (w tym zobowiązania alimentacyjne oraz umowy majątkowe małżeńskie) reguluje wspólne prawo osobowe małżonków w danym czasie. Prawem osobowym jest prawo państwa, którego dana osoba jest obywatelem. Jeżeli dana osoba posiada więcej niż jedno obywatelstwo, w tym obywatelstwo węgierskie, wówczas jej prawem osobowym jest prawo węgierskie. Jeżeli dana osoba posiada obywatelstwa kilku państw innych niż Węgry lub jest bezpaństwowcem, jej prawem osobowym jest prawo państwa miejsca stałego pobytu (miejscem stałego pobytu jest miejsce, w którym dana osoba mieszka na stałe lub z zamiarem osiedlenia się na stałe; art. 12 ust. 1 dekretu nr 13 z 1979 r. – prawo prywatne międzynarodowe [zwanego dalej: DPPM]). Jeżeli dana osoba posiada miejsce stałego pobytu również na terytorium Węgier, to jej prawem osobowym jest prawo węgierskie. Natomiast kiedy dana osoba posiada miejsca stałego pobytu tylko w kilku państwach obcych, jej prawem osobowym jest prawo państwa, z którym ma najsilniejsze powiązania. W sytuacji gdy na podstawie powyższych kryteriów nie można ustalić prawa osobowego danej osoby, oraz nie posiada ona miejsca stałego pobytu, właściwe prawo osobowe ustala się na podstawie jej zwyczajowego miejsca zamieszkania (zwyczajowym miejscem zamieszkania jest miejsce, w którym osoba przebywa przez dłuższy czas bez zamiaru osiedlenia się na stałe art. 12 ust. 2 DPPM). Kiedy dana osoba posiada kilka zwyczajowych miejsc zamieszkania, z których jedno znajduje się na terytorium Węgier, to jej prawem osobowym jest prawo węgierskie.
Jeżeli w momencie rozpatrywania sprawy małżonkowie mają różne prawa osobowe, to znajduje zastosowanie ich ostatnie wspólne prawo osobowe. Jeżeli wspólne prawo nie istnieje lub nie można go ustalić, to stosuje się prawo państwa ostatniego wspólnego pobytu stałego małżonków. W przypadku gdy małżonkowie nie posiadali miejsca wspólnego stałego pobytu, stosuje się prawo krajowe sądu lub organu prowadzącego postępowanie. Zmiana prawa osobowego jednego z małżonków nie wpływa na stosunki majątkowe już nawiązane między małżonkami (w tym zobowiązania alimentacyjne oraz umowy majątkowe małżeńskie).
(Art. 11; art. 39 ust. 1–4 DPPM).
Węgry zawarły traktaty o pomocy prawnej pozwalające również na ustalenie prawa właściwego, z następującymi państwami: Albanią, Białorusią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czarnogórą, Czechami, Kosowem, Kubą, Macedonią, Rosją, Serbią, Słowacją, Słowenią, Polską, Rumunią i Wietnamem.
1.2. Czy małżonkowie mogą wybrać prawo, które ma do nich zastosowanie? Jeśli tak, jakie zasady obowiązują przy takim wyborze (np. prawa, które można wybrać, wymogi formalne, prawo działające wstecz)?
Prawo węgierskie nie przewiduje możliwości wyboru prawa właściwego przez małżonków.
